Μωραϊτάκης: Αλλάζουν όλα στον τραπεζικό τομέα - ΑΠΟΨΕΙΣ - euro2day.gr

Μωραϊτάκης: Αλλάζουν όλα στον τραπεζικό τομέα - ΑΠΟΨΕΙΣ - euro2day.gr

Νέες ρυθμίσεις που «θωρακίζουν» τις τράπεζες, περιορίζοντας στην πράξη το μέγεθος τους αλλά και τη δυνατότητα συμμετοχής σε «επικίνδυνες» συναλλαγές, καθιερώνονται διεθνώς. Οι συνέπειες για τη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία.


Η πιστωτική κρίση του 2008 δεν έχει ξεπεραστεί και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να θωρακιστεί προκειμένου να μπορεί να απορροφήσει τυχόν νέες αναταράξεις.

Το πρόβλημα εντοπίστηκε στα πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία αφ' ενός αυξήθηκαν σε μέγεθος υπέρμετρα, και το ενεργητικό τους ξεπέρασε ακόμη και τα ΑΕΠ των χωρών στις οποίες είναι εγκατεστημένα, δημιουργώντας την φιλοσοφία του «too big to fail», αφ' ετέρου ακόμη διατηρούν πολλαπλές και πολύπλοκες δραστηριότητες, κάποιες εκ των οποίων ενέχουν μεγάλο κίνδυνο και θέτουν και σε κίνδυνο τις καταθέσεις των πολιτών, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως άλλωστε συνέβη το 2008, στην δύσκολη στιγμή δεν είχαν επαρκή κεφάλαια για να απορροφήσουν τις ζημίες από τις λάθος πρακτικές του παρελθόντος.

Σε παγκόσμιο επίπεδο πλέον έχει τεθεί επί τάπητος το μέγεθος και η οργάνωση των πιστωτικών ιδρυμάτων, οι δραστηριότητες που μπορούν να αναλάβουν και το ύψος των κεφαλαίων που πρέπει να διαθέτουν. Η συζήτηση έχει πλέον ξεφύγει από το θεωρητικό επίπεδο και διαφαίνονται πρακτικές λύσεις.

Η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών είναι το μέγιστο ζητούμενο και προς αυτήν την κατεύθυνση σημειώθηκαν τα εξής:

Επίσημα στις 27/6/2013 δημοσιεύθηκε το νομοθετικό πακέτο της Ευρωπαϊκής Ένωσης - ένας κανονισμός 520 άρθρων και 334 σελίδων και μια οδηγία 164 άρθρων και 100 σελίδων - με το οποίο επιβάλλονται νέοι αυστηρότεροι κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας των πιστωτικών ιδρυμάτων και των εταιριών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών. Παράλληλα στις 2/7/2013, η FED (Κεντρική Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών) ενέκρινε και αυτή νέους αυστηρότερους κανόνες για την κεφαλαιακή επάρκεια των συστημικών τραπεζών των ΗΠΑ.

Με τα κείμενα αυτά, υιοθετούνται σχεδόν ταυτόχρονα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού οι κανόνες τηςτρίτης κατά σειρά Συμφωνίας της Βασιλείας που προέκυψε ως αποτέλεσμα της Πιστωτικής Κρίσης του 2008 προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο επανάληψης της κρίσης και μιας επαπειλούμενης κατάρρευσης του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Τι προβλέπουν οι νέοι κανόνες;

1. Ουσιαστικά πλέον διπλασιάζεται το ελάχιστο ποσοστό κεφαλαίου που πρέπει οι τράπεζες και οι άλλοι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί να κατέχουν προκειμένου να ασκούν αδιάλειπτα τις δραστηριότητές τους και να τροφοδοτούν με ρευστότητα το σύστημα της οικονομίας, δηλαδή με απλά λόγια να μπορούν να δανείζουν χρήματα στους πελάτες τους, επιχειρήσεις και ιδιώτες.

2. Ο συντελεστής μόχλευσης που ιστορικά κατά μ.ό. καθοριζόταν στο 12% (δηλαδή σε 1 ευρώ κεφάλαιο που διαθέτει η τράπεζα στο ταμείο της αντιστοιχούν 12 ευρώ χρέους) με βάση τους νέους κανόνεςαναθεωρείται. Θα αποτελεί ένα κρίσιμο μεταβαλλόμενο εργαλείο τόσο για τον έλεγχο που θα διενεργεί το ίδιο το πιστωτικό ίδρυμα στην κεφαλαιακή του επάρκεια όσο και για τον έλεγχο που θα διενεργούν οι εποπτικές αρχές.

3. Επίσης από εδώ και στο εξής θα πρέπει όλοι αυτοί οι οργανισμοί να δημιουργήσουν ένα "αποθεματικό",συγκεντρώνοντας κεφάλαια στην περίοδο άνθησης , το οποίο θα χρησιμοποιούν κατά την περίοδο κρίσης.

4. Αλλάζουν επίσης ο υπολογισμός και οι σταθμίσεις των επιμέρους δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας και της σύστασης των κεφαλαίων tier 1 και tier 2 επί το αυστηρότερο, καθώς διαπιστώθηκε με το ξέσπασμα της κρίσης, ότι ενώ στον ισολογισμό των τραπεζών η κεφαλαιακή βάση εμφανιζόταν υγιής, στην πραγματικότητα δεν μπορούσαν τα στοιχεία αυτά να ρευστοποιηθούν.

Με αυτόν τον τρόπο τα πιστωτικά ιδρύματα προβλέπεται ότι θα φτιάξουν έναν "αερόσακο" ασφαλείας,αρκετά ισχυρό για να αντέξουν μια νέα κρίση και να συνεχίσουν να λειτουργούν υπό δυσχερείς συνθήκες, χωρίς να αντλούν διαρκώς χρήματα των φορολογούμενων για την τυχόν διάσωσή τους- ή ακόμη και των καταθετών- με αποτέλεσμα την αναβάθμιση της αξιοπιστίας τους.

Οι κανόνες αυτοί που θεωρούνται πολύ αυστηροί, θα ισχύσουν παγκόσμια πλέον από το 2014 και φαίνεται να θωρακίζουν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το μειονέκτημα που εμφανίζεται να έχουν είναι η δυσμενής επίπτωση τους στην παροχή ρευστότητας στην πραγματική οικονομία. Δεδομένης της συρρίκνωσης των δραστηριοτήτων τους, τα πιστωτικά ιδρύματα δεν θα είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη που είναι απαραίτητη για να βγει η διεθνής Οικονομία από την ύφεση.

Ως προς τους κινδύνους που ενέχει η πολυπλοκότητα των δραστηριοτήτων των τραπεζών, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής γίνεται εκτεταμένη συζήτηση για επαναφορά του Glass Steagall Act, με πρόταση νόμου που κατέθεσαν και προωθούν οι Γερουσιαστές Mc Cain και Warren και η οποία έχει προκαλέσει μεγάλη συζήτηση στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Η επιχειρηματολογία υπέρ και κατά είναι μεγάλη και ενδιαφέρουσα. Οι υπέρμαχοι θεωρούν ότι με το διαχωρισμό των εμπορικών από τις επενδυτικές δραστηριότητες των τραπεζών, επαναφορά δηλαδή στο προ του 1999 (ουσιαστικά στο προ 1980) σύστημα, ο συστημικός κίνδυνος διαχέεται σε περισσότερα μικρότερα ιδρύματα. Οι πολέμιοι θεωρούν από την άλλη ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα δανεισμού (παραδοσιακή εμπορική τραπεζική δραστηριότητα) ενέχει κίνδυνο. Η σύνθεση των διιστάμενων θέσεων σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα θα προωθήσει την εύρεση συμβιβαστικής λύσης.

Εν ισχύ από το 2010 βρίσκεται ο κανόνας Volcker που μεταξύ πολλών άλλων περιορίζει την δυνατότητα των τραπεζών που δέχονται εγγυημένες καταθέσεις να κάνουν συναλλαγές για ίδιο λογαριασμό.

Επιπλέον, η FED εξετάζει το ενδεχόμενο να άρει άδειες αγορών & πωλήσεων (trading) εμπορευμάτων, οι οποίες, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα επέτρεπαν στις τράπεζες να αγοράζουν οι ίδιες πετρέλαιο, μέταλλα και άλλα εμπορεύματα, θεωρώντας ότι οι δραστηριότητες αυτές είναι κερδοσκοπικές και μη συμβατές με τις λοιπές δραστηριότητές τους.

Στην Ευρώπη, την ίδια περίοδο, γίνονται οι πρώτες απόπειρες περιχάραξης των εμπορικών δραστηριοτήτων των τραπεζών αλλά και ο περιορισμός του μεγέθους τους, σε συνδυασμό με τους αυστηρούς κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας.

Στην Γαλλία, μόλις ψηφίστηκε νόμος που προώθησε ο Πρόεδρος Ολάντ που ρυθμίζει αυστηρά τις κερδοσκοπικές δραστηριότητες των τραπεζών. Από τούδε και στο εξής οι κερδοσκοπικές δραστηριότητες των τραπεζών θα διεξάγονται αποκλειστικά με τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών και όχι με τα χρήματα των καταθετών. Και θα περιορίζονται σε θυγατρική της τράπεζας.

Στην Γερμανία, πρόσφατα η Deutsche Bank ανακοίνωσε ότι για να ανταποκριθεί στις ρυθμιστικές απαιτήσεις θα προβεί σε συρρίκνωση του ισολογισμού της κατά το ένα πέμπτο, ενώ μην ξεχνάμε ότι η Τρόικα ζήτησε από τις κυπριακές τράπεζες την συρρίκνωσή τους προκειμένου να καταστούν ασφαλείς.

Στην Ελλάδα οι τέσσερις συστημικές Τράπεζες υπόκεινται στον έλεγχο του κύριου μετόχου τους, του ΤΧΣ, καθώς και της πετυχημένης εποπτικής αρχής της ΤτΕ. Σε πνεύμα συνεργασίας, τεχνογνωσίας και τόλμης πρέπει να δοθούν άμεσα ρεαλιστικές και κατάλληλες λύσεις που επιβάλλονται από τα ποσοτικά δεδομένα της σημερινής εποχής.

Κοσμογονικές οι αλλαγές που συντελούνται στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και σίγουρα το αύριο που θα ξημερώσει θα βρει ένα διαφορετικό και ίσως ασφαλέστερο τραπεζικό τοπίο, αλλά με λιγότερη μόχλευση που θα φανεί στη πραγματική οικονομία. Είναι πιθανόν όμως, ότι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του καταθετικού κοινού στις τράπεζες λόγω της επερχόμενης αναβάθμισης θα βελτιώσει στο σύντομο μέλλον την πραγματική οικονομία με αύξηση των νέων καταθέσεων και νέα υγιέστερα δάνεια.