Οικονομικές Επιστήμες στην Ελλάδα
ΜΕΡΟΣ ΑΕισαγωγή:
Η οικονομική επιστήμη είναι η κοινωνική επιστήμη που ασχολείται κυρίως με τη μελέτη των τρόπων αξιοποίησης των περιορισμένων παραγωγικών συντελεστών που διαθέτουν οι κοινωνίες για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών και για τη διανομή αυτών μεταξύ των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων και μεταξύ του παρόντος και του μέλλοντος, κατά τον αποτελεσματικότερο τρόπο.
Θεμελιωτής της θεωρείται ο Ανταμ Σμιθ, ο οποίος το 1776 έγραψε τον Πλούτο των Εθνών.
Η οικονομική επιστήμη χωρίζεται σε δύο κύριες κατηγορίες:
1. την Μικροοικονομία που μελετά την οικονομική συμπεριφορά μεμονωμένων ατόμων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, προκειμένου να κατανοήσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων με την οποία δρουν δεδομένης τη σπανιότητας των πόρων που έχουν στη διάθεσή τους και τις επιπτώσεις αυτών των αποφάσεων στην ατομική τους ευημερία
2. την Μακροοικονομία που μελετά την οικονομία συνολικά σε επίπεδο χώρας, προκειμένου να κατανοήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των οικονομικών μεγεθών όπως το εθνικό εισόδημα, η απασχόληση και ο πληθωρισμός.
Άλλη μεγάλη κατηγορία των Οικονομικών είναι η Χρηματοοικονομική, ξεχωριστή πλέον επιστήμη αλλά άρρηκτα δεμένη με την Οικονομική Επιστήμη.
Παρουσιάζονται σήμερα και εξειδικευμένες κατηγορίες όπως Οικονομικά της Υγείας, Οικονομικά του Περιβάλλοντος, κ.α.
Στη χώρα μας οι οικονομικές σπουδές έχουν αναπτυχθεί σημαντικά και συνεχίζουν να αναπτύσσονται σε συνεργασία βεβαίως και με άλλους επιστημονικούς κλάδους. Οι σχολές που σχετίζονται με τις οικονομικές σπουδές εντάσσονται στο 5ο επιστημονικό πεδίο. Στα τμήματα του 5ου επιστημονικού πεδίου έχουν πρόσβαση οι υποψήφιοι όλων των κατευθύνσεων του Λυκείου, αρκεί να εξεταστούν πανελλαδικά στο μάθημα «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» και να επιλέξουν από τα μαθήματα γενικής παιδείας το μάθημα «Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής»
Οι οικονομικές σπουδές περιλαμβάνουν τμήματα: Οικονομικών Επιστημών, Χρηματοοικονομικών Επιστημών, Διεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Σπουδών, Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Marketing, Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης , Ναυτιλιακών Σπουδών, Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης,.
Τμήμα Οικονομικών Επιστημών
n Τα τμήματα Οικονομικών επιστημών ασχολούνται κατά κύριο λόγο με τη θεωρία της Οικονομικής επιστήμης και με τη μελέτη των προβλημάτων που αφορούν στο σύνολο της οικονομίας. Αντικείμενο είναι οι οικονομικές σπουδές περισσότερο σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά και η εφαρμογή τους στο χώρο των επιχειρήσεων. Η φοίτηση στα τμήματα αυτά θέτουν τις βάσεις για επιτυχή σταδιοδρομία σε μεγάλους διεθνείς και ελληνικούς Οργανισμούς, επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα, Τράπεζες και χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα της χώρας μας και των χωρών του εξωτερικού και για ακαδημαϊκή σταδιοδρομία τόσο σε ελληνικά όσο και σε ξένα Πανεπιστήμια.
Τμήματα Οικονομικών Επιστημών διαθέτουν τα Πανεπιστήμια: Πειραιώς, Οικονομικό Αθηνών (ΑΣΟΕΕ), Πατρών, Εθνικό Καποδιστριακό, Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Μακεδονίας, Κρήτης, Ιωαννίνων, Θεσσαλίας, Πελοποννήσου,
Τμήμα Χρηματοοικονομικών Επιστημών
n Τα τμήματα χρηματοοικονομικών επιστημών ασχολούνται με τον τομέα του λογιστηρίου και του χρηματοοικονομικού σχεδιασμού μιας επιχείρησης (Finance). Παρέχεται εξειδικευμένη διδασκαλία της λογιστικής και χρηματοοικονομικής και καταρτίζονται οικονομικά στελέχη ή διευθυντές, ώστε να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς που θα δραστηριοποιηθούν.
Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής είναι οι πλέον κατάλληλοι για τη στελέχωση των οικονομικών υπηρεσιών, λογιστηρίων, επιχειρήσεων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, λογιστικών-ελεγκτικών εταιρειών και μεγάλων Xρηματοπιστωτικών και Xρηματοοικονομικών Oργανισμών, όπως εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών, χρηματιστηριακών, επενδυτικών και ασφαλιστικών εταιρειών. Η σύγχρονη επιστημονική τους κατάρτιση, καθώς και οι αναλυτικές και συνθετικές ικανότητες που αποκτούν κατά τη φοίτησή τους στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, τους δίνουν τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των ταχύτατα μεταβαλλόμενων συνθηκών, στις σύγχρονες διεθνείς αγορές κεφαλαίων, να εκπονούν υψηλής ποιότητος χρηματοοικονομικές μελέτες, να διαχειρίζονται αποτελεσματικά μεγάλα χαρτοφυλάκια, χρησιμοποιώντας σύνθετα χρηματοοικονομικά εργαλεία και να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των πολύπλοκων διαδικασιών ελέγχου μεγάλων επιχειρήσεων
Τα τμήματα χρηματοοικονομικών επιστημών διακρίνονται σε Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής που διαθέτουν τα Πανεπιστήμια: Οικονομικό Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και Μακεδονίας, και Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής που διαθέτει το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Σπουδών
n Αντικείμενο σπουδών είναι τα διεθνή και ευρωπαϊκά οικονομικά, η πολιτική επιστήμη, οι διεθνείς σχέσεις, η εξωτερική πολιτική και διπλωματία, η πολιτική θεωρία, οι συγκριτικοί πολιτικοί θεσμοί, το διεθνές δίκαιο, οι θεσμοί των ευρωπαϊκών κοινοτήτων, της ευρωπαϊκής ένωσης και των διεθνών οργανισμών.
Η κατάρτιση που προσφέρουν τα τμήματα Διεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Σπουδών δίνουν στους αποφοίτους ευκαιρίες επαγγελματικής σταδιοδρομίας τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Οι απόφοιτοί έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων οικονομολόγων, γιατί μπορούν να καταλάβουν θέσεις οι οποίες έχουν ως αντικείμενο τις διεθνείς και ευρωπαϊκές σχέσεις της Ελλάδας με χώρες του εξωτερικού. Επιπλέον, μπορούν να απασχοληθούν σε ερευνητικά κέντρα με αντικείμενο τις διεθνείς και ευρωπαϊκές οικονομικές πολιτικές, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε Διεθνείς Οργανισμούς. Οι προοπτικές σταδιοδρομίας ενισχύονται σημαντικά, όταν συνοδεύονται από εξειδικευμένες μεταπτυχιακές σπουδές. Οι απόφοιτοι μπορούν να απασχοληθούν στον χρηματοπιστωτικό τομέα της οικονομίας και ιδιαίτερα σε τράπεζες, στο ελληνικό δημόσιο, σε Εταιρείες Συμβούλων, σε Εμπορικές Επιχειρήσεις, σε Επιχειρήσεις Υψηλής Τεχνολογίας και Τεχνικές Εταιρείες, σε Βιομηχανικές Επιχειρήσεις και Διεθνείς Οργανισμούς.
Τα τμήματα Διεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Σπουδών σε Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών που διαθέτει το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών που διαθέτει το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ), και Τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης που διαθέτει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ).
Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων
n Το αντικείμενο των σπουδών τους αναφέρεται στη δομή και τη διάρθρωση των επιχειρήσεων, σε όλο το φάσμα των τομέων τους όπως λογιστήριο, πωλήσεις, στο Marketing, χρηματοπιστωτικά( Finance), τα Logistics, την παραγωγή και τη διοίκησή τους.
Η πλειονότητα των στελεχών ιδιωτικών και δημόσιων επιχειρήσεων και Οργανισμών είναι πτυχιούχοι Τμημάτων Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων (ΟΔΕ). Τα τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων στην πλειοψηφία τους καλύπτουν αντικείμενα όπως Λογιστική, Χρηματοδοτική Διοίκηση, Φορολογική, Ελεγκτική, Μάρκετινγκ, Γενικό Μάνατζμεντ, Διοίκηση Προσωπικού, Διοίκηση Παραγωγής, Πληροφοριακά Συστήματα, Βιομηχανικές Σχέσεις κ.λπ.). Επιπλέον, παρέχονται επαρκείς γνώσεις από την Οικονομική και τη Νομική Επιστήμη, οι οποίες είναι καθοριστικής σημασίας για την ποιότητα των διοικητικών και επιχειρηματικών αποφάσεων.
Τμήματα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων διαθέτουν τα Πανεπιστήμια: Πειραιώς, Οικονομικό Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και Μακεδονίας.
Τμήμα Marketing
n Τα τμήματα Marketing προάγουν τη γνώση στους τομείς Marketing, επικοινωνίας, πωλήσεων, διοίκησης δικτύων διανομής, εξαγωγών, διαφήμισης, έρευνας αγοράς, διοίκησης παραγωγής, διοίκησης εφοδιαστικής αλυσίδας (Logistics) σχεδιασμού και ανάλυσης διαδικασιών, διοίκησης της ποιότητας, προβλέψεων ζήτησης, προγραμματισμού παραγωγής και διαχείρισης αποθεμάτων. Άλλωστε το Marketing, ως κλάδος της διοίκησης των επιχειρήσεων μελετά και αναπτύσσει επιστημονικές μεθόδους, που βοηθούν τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς να προσαρμόζουν τη δραστηριότητά τους στις ανάγκες των πελατών τους. Μέσω της επικοινωνίας μεταδίδονται μηνύματα που έχουν στόχο να δημιουργήσουν θετική εικόνα για τα προϊόντα και τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων και να βελτιώσουν τη λειτουργία τους.
Οι πτυχιούχοι των Τμημάτων μπορούν να ξεκινήσουν τη σταδιοδρομία τους ως στελέχη επιχειρήσεων και Οργανισμών σε αρκετούς τομείς. Πλεονεκτούν ιδιαίτερα στους τομείς Μάρκετινγκ, Πωλήσεων, Εξαγωγών, Διαφήμισης, Έρευνας Αγοράς, Δημοσίων Σχέσεων, Διοίκησης Ανθρώπινων Πόρων και Ηλεκτρονικής Επικοινωνίας.
Τα τμήματα Marketing διακρίνονται σε: Τμήμα Marketing και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και Τμήμα Marketing και Διοίκησης Λειτουργιών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Τμήμα Στατιστικής (και Ασφαλιστικής Επιστήμης)
- Σκοπός είναι η θεωρητική εκπαίδευση και η πρακτική κατάρτιση των φοιτητών στα γνωστικά πεδία της Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης μέσα από μια συστηματική σύνθεση μαθημάτων από θεωρητικά και εφαρμοσμένα γνωστικά αντικείμενα των επιστημονικών αυτών κλάδων. Οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα απόκτησης ειδικότητας σε στατιστικά ή ασφαλιστικά θέματα, με παράλληλη απόκτηση σχετικών γνώσεων εφαρμοσμένης πληροφορικής.
Οι απόφοιτοι μπορούν να εξελιχθούν σε στελέχη ιδιωτικών και δημόσιων επιχειρήσεων, ασφαλιστικών οργανισμών και ερευνητικών κέντρων.
Τα τμήματα Στατιστικής (και Ασφαλιστικής Επιστήμης) διακρίνονται σε: Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά και Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΑΣΟΕΕ).
Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών
Σκοπός των τμημάτων Ναυτιλιακών Σπουδών είναι:
- να παρέχουν στους φοιτητές την επιστημονική θεωρητική γνώση καθώς και την πρακτική κατάρτιση για να σταδιοδρομήσουν σαν διοικητικά και οικονομικά στελέχη στο χώρο της Ναυτιλίας και των Μεταφορών.
- να εντοπίσουν τα υφιστάμενα προβλήματα και να αναπτύξουν την έρευνα στο χώρο των θαλάσσιων μεταφορών με εκτεταμένα, πολύμορφα και διεπιστημονικά ερευνητικά προγράμματα.
Οι απόφοιτοι Ναυτιλιακών Σπουδών μπορούν να σταδιοδρομήσουν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, ιδιωτικούς, κρατικούς και διεθνείς οργανισμούς στο χώρο των Θαλάσσιων και Συνδυασμένων Μεταφορών καθώς επίσης και στη διοίκηση και διαχείριση Παράκτιων και Θαλάσσιων Βιομηχανιών. Συγκεκριμένα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες για εξειδικευμένα στελέχη στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις (τμήματα οικονομικών, λογιστηρίου, προμηθειών, ασφαλίσεων και ασφαλιστικών απαιτήσεων, ναυλώσεων, πρακτόρων, ποιότητος, εσωτερικού ελέγχου, διαχείρισης προσωπικού, γραμματείας, δημοσίων σχέσεων, πρακτόρευσης πλοίων), τα ναυτιλιακά τμήματα ελληνικών και ξένων Τραπεζών, την διοίκηση ναυπηγείων/επισκευαστηρίων, τις ελληνικές και ευρωπαϊκές κρατικές υπηρεσίες, τους λιμενικούς οργανισμούς (Ο.Λ.Π., Ο.Λ.Θ. και λιμεναρχεία), τους ελληνικούς και ξένους ναυτιλιακούς οργανισμούς (Νηογνώμονες, Ασφαλιστικές επιχειρήσεις και Ρ&Ι Clubs, κ.ο.κ.), τις επιχειρήσεις εξοπλισμού και προμήθειας πλοίων, επιχειρήσεις συνδυασμένων μεταφορών κλπ.
Τα τμήματα Ναυτιλιακών Σπουδών διακρίνονται σε: Τμήμα Ναυτιλαικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά και Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης
- Τα Τμήματα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης υπηρετούν ένα σχετικά νέο γνωστικό αντικείμενο, στο οποίο ενσωματώνονται σύγχρονες διεπιστημονικές αντιλήψεις ως προς τη φύση και το χαρακτήρα της περιφερειακής και γενικότερα της οικονομικής ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα η ανάλυση του φαινομένου της ανάπτυξης δεν περιορίζεται στα στενά όρια της οικονομικής επιστήμης αλλά εμπλουτίζεται και με γνώσεις που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή των κοινωνικών και θετικών επιστημών.
Οι πτυχιούχοι Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης έχουν δυνατότητες επαγγελματικής απασχόλησης στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα.
Στον ιδιωτικό τομέα οι πτυχιούχοι απασχολούνται ως ανεξάρτητοι μελετητές, ως στελέχη Γραφείων Μελετών σε θέματα περιφερειακής, τοπικής και κλαδικής ανάπτυξης, ως οικονομολόγοι σε ιδιωτικές επιχειρήσεις κλπ.
Στο δημόσιο τομέα οι πτυχιούχοι απασχολούνται ως στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Πρωτοβάθμιας και Νομαρχιακής), της Περιφερειακής Διοίκησης, της Κεντρικής Διοίκησης και των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών σε αντικείμενα σχετικά με την ανάπτυξη, τον προγραμματισμό και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης έχουν δυνατότητα απασχόλησης ως καθηγητές πολιτικής οικονομίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τα τμήματα Περιφερειακής Ανάπτυξης διακρίνονται σε: Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών και Περιφερειακής Οικονομικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας.
Τέλος στα πλαίσια άλλων επιστημών έχουν δημιουργηθεί και τα Τμήματα Αγροτικής (Οικονομίας και) Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντος και Τροφίμων του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας, Αγροτικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θράκης, Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας, Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ενότητα 1η: Το χρηματοπιστωτικό σύστημα
Στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των οικονομιών της αγοράς επιτελείται μεταξύ άλλων μια βασική λειτουργία μέσα από ένα σύνθετο πλέγμα αγορών και φορέων παροχής υπηρεσιών.
Η λειτουργία αυτή είναι η διοχέτευση χρηματικών πόρων (channeling funds) από τους θετικούς αποταμιευτές της οικονομίας προς τους αρνητικούς αποταμιευτές. Το sell-side και το buy-side όπως συνηθίζεται να λέγονται στο αγγλοσαξωνικό περιβάλλον.
Δηλαδή τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις και ο Δημόσιος τομέας προσφέρουν το διαθέσιμο εισόδημα τους με μορφή τραπεζικών καταθέσεων και ασφαλίστρων (θετικοί αποταμιευτές), στις επιχειρήσεις και στους λοιπούς οικονομικούς φορείς που αναζητούν δανειακά κεφάλαια εκδίδοντας χρεωστικούς τίτλους, δηλαδή μετοχές, ομόλογα κ.α. (αρνητικοί αποταμιευτές).
Τις ανάγκες των 2 πλευρών, που αποτελούν τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας αναλαμβάνει να καλύψει το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η διοχέτευση χρηματικών πόρων λαμβάνει 2 μορφές: της άμεσης χρηματοδότησης και της έμμεσης.
1.1 Η άμεση χρηματοδότηση
Η άμεση χρηματοδότηση (direct finance) πραγματοποιείται μέσω των χρηματοπιστωτικών αγορών (financial markets).
Στις χρηματοπιστωτικές αγορές (που αλλιώς ονομάζονται και κεφαλαιαγορές) δηλαδή γίνεται:
· η έκδοση και η διαπραγμάτευση χρεωστικών τίτλων και
· η διαπραγμάτευση των «παραγώγων χρηματοπιστωτικών μέσων» (financial derivative instruments).
Υπηρεσίες που προσφέρονται στο πλαίσιο της άμεσης χρηματοδότησης
Οι επενδυτικές υπηρεσίες που παρέχονται στις κεφαλαιαγορές στο πλαίσιο της άμεσης χρηματοδότησης είναι οι εξής:
· η λήψη και διαβίβαση εντολών πελατών για κατάρτιση συναλλαγών σε χρηματοπιστωτικά μέσα (κινητές αξίες και παράγωγα),
· η εκτέλεση εντολών για λογαριασμό πελατών, δηλαδή η κατάρτιση συμβάσεων αγοράς ή πώλησης ενός ή περισσοτέρων χρηματοπιστωτικών μέσων για λογαριασμό πελατών,
· η διαχείριση χαρτοφυλακίων πελατών, στο πλαίσιο εντολής τους, που περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα χρηματοπιστωτικά μέσα,
· η παροχή επενδυτικών συμβουλών σε πελάτη, είτε κατόπιν αιτήσεώς του, είτε με πρωτοβουλία του φορέα, σχετικά με μία ή περισσότερες συναλλαγές που αφορούν χρηματοπιστωτικά μέσα,
· η τοποθέτηση χρηματοπιστωτικών μέσων χωρίς δέσμευση ανάληψης,
· η φύλαξη και διοικητική διαχείριση χρηματοπιστωτικών μέσων για λογαριασμό πελατών, περιλαμβανομένης της παροχής υπηρεσιών θεματοφύλακα και παροχής συναφών υπηρεσιών, όπως η διαχείριση χρηματικών διαθεσίμων ή παρεχόμενων ασφαλειών,
· η παροχή πιστώσεων ή δανείων σε επενδυτή προς διενέργεια συναλλαγής σε ένα ή περισσότερα χρηματοπιστωτικά μέσα, στην οποία μεσολαβεί ο φορέας, ο οποίος παρέχει την πίστωση ή το δάνειο,
· η παροχή υπηρεσιών ξένου συναλλάγματος εφόσον συνδέονται με την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών, και
· η έρευνα στον τομέα των επενδύσεων και χρηματοοικονομική ανάλυση ή άλλες μορφές γενικών συστάσεων που σχετίζονται με συναλλαγές σε χρηματοπιστωτικά μέσα,
· η αναδοχή χρηματοπιστωτικών μέσων ή η τοποθέτηση χρηματοπιστωτικών μέσων με δέσμευση ανάληψης,
· η παροχή υπηρεσιών σχετιζόμενων με την αναδοχή, και
· η παροχή συμβουλών σε επιχειρήσεις σχετικά με τη διάρθρωση του κεφαλαίου τους, την κλαδική στρατηγική και συναφή θέματα, καθώς και η παροχή συμβουλών και υπηρεσιών σχετικά με συγχωνεύσεις και εξαγορές επιχειρήσεων.
Φορείς που παρέχουν τις παραπάνω επενδυτικές υπηρεσίες
· τις τράπεζες,
· τις χρηματιστηριακές εταιρείες,
· άλλες κατηγορίες εταιρίες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, οι οποίες έχουν δικαίωμα να παρέχουν ορισμένες μόνον κατηγορίες επενδυτικών υπηρεσιών και οι
· οι «οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες» (π.χ., αμοιβαία κεφάλαια και εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου) έχουν, κατά κανόνα, το μονοπώλιο της παροχής της υπηρεσίας της διαχείρισης χαρτοφυλακίου σε συλλογική βάση
Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να σας αναφέρω ότι εκπροσωπώ τις χρηματιστηριακές εταιρίες ως Πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ (Σύνδεσμος Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών) από το 2004 και από θέση μου αυτή έχω κατ’ επανάληψη διατυπώσει δημόσια τις προτάσεις μου προκειμένου να καταστεί η Ελλάδα Διεθνές Χρηματοοικονομικό Κέντρο.
1.2 Η έμμεση χρηματοδότηση ή χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση
Η διοχέτευση χρηματικών κεφαλαίων πραγματοποιείται και μέσω της έμμεσης χρηματοδότησης (indirect finance), ή χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης (financial intermediation). Οι χρηματοπιστωτικοί φορείς που διαμεσολαβούν είναι: οι τράπεζες, επιχειρήσεις χορήγησης πιστώσεων, ασφαλιστικές επιχειρήσεις και συνταξιοδοτικοί οργανισμοί. Δεν θα ασχοληθούμε ενδελεχώς με αυτό το κομμάτι.
Ενδεικτικά μόνο σας αναφέρω ότι στις υπηρεσίες έμμεσης χρηματοδότησης περιλαμβάνονται η παροχή πιστώσεων, η αποδοχή καταθέσεων από το κοινό, η καταναλωτική και η ενυπόθηκη πίστη, η χρηματοδοτική μίσθωση (leasing), κ.τ.λ., δηλαδή μιλάμε καθαρά για τον τραπεζικό τομέα της οικονομίας.
Ενότητα 2η: Σπουδές και ειδικά προσόντα που απαιτούνται
Σπουδές:
Ο χρηματοπιστωτικός τομέας απασχολεί εξειδικευμένα στελέχη με υψηλά επιστημονικά και επαγγελματικά προσόντα.
Απαραίτητες είναι σπουδές οικονομικής ή/και θετικής κατεύθυνσης με μεταπτυχιακή εξειδίκευση στα χρηματοοικονομικά.
Οι σχολές που σχετίζονται με τις οικονομικές σπουδές εντάσσονται στο 5ο επιστημονικό πεδίο.
Οι οικονομικές σπουδές περιλαμβάνουν: Τμήματα Marketing, Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Οργάνωσης και Διοίκησης επιχειρήσεων, Διοίκησης και τεχνολογίας, Οικονομικών Επιστημών, Ναυτιλιακών σπουδών, Διεθνών και Ευρωπαϊκών οικονομικών σπουδών, Στατιστικής και Ασφαλιστικής επιστήμης και Περιφερειακής ανάπτυξης.
Τέλος πλήθος αξιόλογων μεταπτυχιακών προγραμμάτων στο γνωστικό αντικείμενο των οικονομικών επιστημών προσφέρουν τα οικονομικά πανεπιστήμια.
Ειδικά προσόντα – Πιστοποιήσεις επαγγελματικής επάρκειας:
λήψη και διαβίβαση εντολών σε κινητές αξίες (α1), λήψη και διαβίβαση εντολών σε
παράγωγα προϊόντα (α2), παροχή επενδυτικών συμβουλών σε κινητές αξίες (β1), παροχή επενδυτικών συμβουλών (β), διαχείριση χαρτοφυλακίου πελατών (γ), εκπόνηση αναλύσεων σχετικά με χρηματοπιστωτικά μέσα ή εκδότες (δ).
πιστοποιητικών επαγγελματικής επάρκειας που έχουν χορηγηθεί από αρμόδιες αρχές
κρατών - μελών του ΕΟΧ, των ΗΠΑ, του Καναδά και της Αυστραλίας.
Αντίστοιχα το Δ.Σ. του Χρηματιστηρίου Αθηνών έχει ορίσει τους όρους επαγγελματικής επάρκειας που θα πρέπει να πληρούν οι υπάλληλοι και τα στελέχη των Μελών των Αγορών του Χ.Α., για την πιστοποίησή τους από το Χ.Α., αναλόγως των υπηρεσιών που προσφέρουν. Οι επαγγελματικές πιστοποιήσεις στελεχών που χορηγούνται από το Χ.Α. αφορούν ενδεικτικά στις ακόλουθες ειδικότητες (α) Πιστοποιητικό Διαπραγματευτή Αξιών, (β) Πιστοποιητικό Διαπραγματευτή Παραγώγων, (γ) Πιστοποιητικό Εκκαθαριστή / Στελέχους Γραφείου Υποστήριξης, (δ) Πιστοποιητικό Αναλυτή Αγοράς, (ε) Πιστοποιητικό Πωλητή Αμοιβαίων Κεφαλαίων.
Πέραν όμως των τυπικών προσόντων μεγάλη σημασία έχουν τα ουσιαστικά προσόντα. Χρήσιμο όμως εδώ είναι να κάνουμε μια διάκριση των «sell-side» και των «buy-side» δραστηριοτήτων.
Το sell-side σχετίζεται με τις δραστηριότητες της επενδυτικής τραπεζικής. Οι αντίστοιχες θέσεις εργασίας στο sell-side είναι: Investment bankers, traders, research analysts. Οι επαγγελματίες στο sell-side είναι υπεύθυνοι για την έκδοση, την πραγματοποίηση συναλλαγών και την πώληση κινητών αξιών στους buy-side επενδυτές. Το sell-side θεωρείται ο βασικός καταλύτης των buy-side επενδύσεων.
Το sell-side δεν επιτυγχάνει κέρδη με την αύξηση της αξίας της επένδυσης, αλλά με την είσπραξη προμηθειών για τις προσφερόμενες υπηρεσίες.
Το buy-side σχετίζεται με τους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων που εξυπηρετούν ιδιώτες και επαγγελματίες πελάτες. Το buy-side αποκτά επενδυτικά προϊόντα, όπως μετοχές, ομόλογα για λογαριασμό των πελατών τους.
Οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το buy-side δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες στην Ελλάδα. Όσον αφορά το sell-side είναι απαραίτητο τα στελέχη που απασχολούνται σε αυτό να διαθέτουν πέραν των τυπικών και των ουσιαστικών προσόντων, εξωστρέφεια, κοινωνικότητα και δικτύωση.
Παρόλο που υπάρχουν διαφορές στους ρόλους και στις αρμοδιότητες των στελεχών στο sell-side και στο buy-side, τα ενλόγω στελέχη αναπτύσσουν παράλληλες δεξιότητες. Οι θέσεις στο sell-side research και στο investment banking θεωρούνται βάση εκπαίδευσης για τους επαγγελματίες που τελικά στρέφονται στο buy-side.
Ενότητα 3η: Προοπτικές απασχόλησης
Τα στελέχη που ενδιαφέρονται να απασχοληθούν στο χρηματοπιστωτικό τομέα μπορούν να εργασθούν με ανταγωνιστικές αμοιβές σε Τράπεζες, Εταιρίες Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών, ΑΕΔΑΚ, ασφαλιστικές εταιρίες, ελεγκτικές εταιρίες κ.α. Οι αμοιβές συναρτώνται με την απόδοση των στελεχών. Όσο «παραγωγικότεροι» τόσο υψηλότερες αμοιβές.
Πρόβλεψη μελλοντικών αλλαγών στις προοπτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα
Είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένες με τις προτάσεις μου προκειμένου να καταστεί η Ελλάδα διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο χωρίς πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος, τις οποίες προτίθεμαι να υλοποιήσω μετά τις επικείμενες εκλογές. Χρειάζεται αποφασιστικότητα από τα κόμματα και απεξάρτηση από ό,τι μας κρατούσε πίσω μέχρι σήμερα. Πολύ γρήγορα θα σας πως τις δικές μου προτάσεις, τι πρέπει δηλαδή να γίνει άμεσα.
1. Να μην υπάρχει φορολογία στα διεθνή εισοδήματα, όταν δεν παράγονται στην Ελλάδα. Φορολογική απαλλαγή σε όσους ξένους έρχονται να μείνουν στην Ελλάδα για κατ’ ελάχιστον 186 ημέρες το χρόνο και έχουν διεθνή εισοδήματα με ελάχιστο τραπεζικού λογαριασμού 1 εκ. ευρώ.
2. Εφαρμόζουμε την ευρωπαϊκή νομοθεσία που ισχύει στην Ε.Ε. περί «ελεγχόμενων αλλοδαπών εταιριών» γνωστές ως CFC (Control Foreign Corporation).
3. Να συμφωνηθούν επικαιροποιημένες συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολόγησης Ελλάδος με ξένες χώρες.
4. Δημιουργούνται πρόσφορες εταιρείες όπως στο Λουξεμβούργου
5. Αντιγράφεται η νομοθεσία Λουξεμβούργου (διοικητική και φορολογική) των ασφαλιστικών εταιρειών με σκοπό την προσέλκυση διεθνών ασφαλιστικών εταιρειών με πελάτες εκτός Ελλάδος.
6. Σε περίπτωση χρεωκοπίας ασφαλιστικών εταιρειών πρώτη προτεραιότητα να είναι τα κεφάλαια επενδυτών/ασφαλισμένων έναντι 4ης προτεραιότητας τώρα. Θεματοφυλακή τίτλων ασφαλιστικών εταιρειών σε τράπεζες.
7. Εφαρμόζουμε ευρωπαϊκή οδηγία περί ΑΕΔΑΚ που διαχειρίζεται Αμοιβαία Κεφάλαια (Α/Κ) με ελάχιστο ύψος κεφαλαίων 125.000-250.000 ευρώ. Υπάρχουν 2 τρισ. ευρώ στο Λουξεμβούργο. Το 1% να έρθει στην Ελλάδα είναι 20 δισ. ευρώ.
8. Εφαρμόζουμε ευρωπαϊκή οδηγία για τα εναλλακτικά αμοιβαία κεφάλαια (alternative investment fund management) που θα διαχειρίζονται ελληνικές ΕΠΕΥ, θα έχουν Έλληνα θεματοφύλακα και θα απολαμβάνουν την ίδια φορολογία με τα αμοιβαία κεφάλαια.
9. Φορολογία Α/Κ επί του ύψους τους: 1bp σε ομολογιακά και 2bp για οτιδήποτε άλλο (τουλάχιστον για τα διεθνή Α/Κ)
10. Θεματοφυλακή των Α/Κ από τράπεζα που λειτουργεί στην Ελλάδα.
11. Το ΧΑ αντιγράφει πλήρως το ευέλικτο καθεστώς του χρηματιστηρίου του Λουξεμβούργου ή/και του Δουβλίνου σε προϊόντα και υπηρεσίες.
12. Η φορολογία στα διεθνή χρηματοοικονομικά προϊόντα μηδενίζεται εάν οι συναλλαγές γίνονται μέσω τραπεζών ή ΑΧΕΠΕΥ εγκατεστημένων στην Ελλάδα ή και ΑΧΕΠΕΥ. Αντίθετα θα επιβαρύνονται όταν γίνονται απευθείας με ξένες.
13. Πλήρης εχεμύθεια σε τραπεζικούς λογαριασμούς τουλάχιστον για αλλοδαπούς με ποινική τιμωρία στην παραβίαση.
14. Φορολογικά κίνητρα για μικρομετόχους
15. Σύστημα επιλογής (μέσω σωρευτικής ψηφοφορίας) όπως στις ΗΠΑ ώστε εκπρόσωποι μικροεπενδυτών να συμμετέχουν στα Δ.Σ. Των εισηγμένων.
16. Επίλυση διαφορών μέσω διαιτησιών με δίκαιο, φθηνό και γρήγορο τρόπο.
17. Διαβούλευση με εφοπλιστές προκειμένου να δραστηριοποιηθούν και να κάνουν συναλλαγές από την Ελλάδα.
Η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει τέτοια μέτρα τα οποία θα φέρουν άμεσα επενδύσεις. Θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, θα πληρώνονται ασφαλιστικές εισφορές, θα νοικιαστούν ακίνητα που σήμερα παραμένουν επί πολλούς μήνες ξενοίκιαστα, θα έρθουν στη χώρα στελέχη εταιρειών που θα πληρώνουν ΦΠΑ, θα βοηθήσουν την κατανάλωση, τον τουρισμό κ.α.. Η ανάπτυξη από τον τομέα αυτό θα διαχυθεί σε όλη την οικονομία. Με υπολογισμούς που έχω κάνει τα έσοδα για χώρα θα είναι τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ από αυτά τα μέτρα, όσο ακριβώς είναι το πρωτογενές έλλειμμα σήμερα.
Ενότητα 4ο: Τα θετικά και τα αρνητικά του επαγγέλματος
- Υψηλό επίπεδο αμοιβών
- Πολυτελές περιβάλλον εργασίας
- Εξέλιξη με βάση το αποτέλεσμα
Αρνητικά
- Περιορισμένος ελεύθερος χρόνος
- Πολλές ώρες εργασίας και τα σαββατοκύριακα
- Στρες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου